Do Jana z Kolna - Apostrofa patetyczna

Jan z Kolna, legendarny polski żeglarz i odkrywca z XV wieku. Z polecenia króla duńskiego Chrystiana I wylądował podobno w r. 1476 na wybrzeżu Labradoru. W źródłach występuje pod mianem: Scolnus, Scolvus i Scolus.

Po co nam prawda o Tobie?

i po co szpiegować, którędy

wysnułeś się z mroku dziejów,

by wmotać się w tren legendy?

Po co zaglądać do grobu?

Tam może nic, jeno pustka,

bo może zrodziła Cię łaska,

poetów łaska rozpustna.

Skądkolwiek przyszedłeś, żeglarzu,

z weselnych wici, czy mitu,

droga to była dla nas -

i dla nas meta z błękitu.

Bo Tyś jest niepokój Słowian.

Bo Tyś jest pożar pod stopę.

Bo Tyś fanfarą i requiem

nad wiecznie mrącą Europą.

I Tyś u struchlałej załogi

protest i bunt przeciw ciszy

i przeciw kłamstwom perspektyw;

Tyś rozkaz, który usłyszy -

bo brzmi, nieczytelny i niemy,

a przecież głośniejszy od gromu

wydany na pierwszym apelu

każdemu i nikomu.

I Tyś u gnuśnych wybrzeży

wiara-niewiara skrzydlata:

wierzyć we wszystkie granice,

nie wierzyć w granice świata;

nie wierzyć w granice marzeń,

nie wierzyć w kres epopei,

której strofami brniemy,

która nam w twarze wieje,

która od wieku do wieku

krzepnie w hardym uporze,

która ma jeden refren

i jedną melodię: morze.

Patronie przygód przyśnionych,

busolo podróży w nieznane,

autorze szalonych książek,

co nigdy nie będę pisane,

sensie pięknego żywota,

okrętów pijanych sferze

błogosław widnokręgom

i sprzyjaj naszej banderze.

Przekrój 1946

Wszystkie powyższe teksty pochodzą ze zbiorów Biblioteki Narodowej. Domena Publiczna POLONA